fragmentarisch
gevraagd naar mijn werk antwoord ik vaak kortweg ‘zilverstift’. over dit ongewone medium valt veel te vertellen, wat ik ook doet op mijn blog zilverstift.nl om dit medium meer bekendheid onder collega’s te geven. het medium is belangrijk voor me maar niet onvervangbaar. de manier waarop ik communiceer hoe de wereld op me overkomt is de verbindende factor: fragmentarisch. fragmenten als ingrediënten die meer opleveren dan hun som, fragmenten die verbanden blootleggen.
een fijnmazige, complexe, diverse, tegenstrijdige, gebroken en ja, ook mooie wereld. maar in beginsel fragmentarisch. dat is het resultaat van de samenkomst van mijn persoonlijke eigenschappen en -situatie en de tijd waarin we nu als diersoort leven. een poging om door erkenning van de subjectieve perceptie van de wereld eroverheen te kunnen stappen.
ewige wiederkunft (2025)
muziek is herhaling. geschiedenis is herhaling. om Mahlers derde symfonie te benaderen, greep ik terug op de mij zo vertrouwde Duitse literatuur.
Mahler baseerde zijn Scherzo op Des Knaben Wunderhorn, vooral Ablӧsung van Achim von Arnim, en de Misterioso op Nietzsches Also sprach Zarathustra. het Scherzo draait om de seizoenswisseling, grotesk weergegeven. in het gedicht en Mahlers bewerking blijft de natuur doorgaan na de dood van de koekoek—een eindeloze cyclus. de zon komt steeds weer op.
de natuur én zorgen over overconsumptie en ecologische gevolgen waren destijds, net als nu, een geliefd artistiek thema. Mahler breidt dit in de Misterioso uit naar de menselijke ervaring van vergankelijkheid en citeert Nietzsche: “Oh Mensch! Gib Acht!”. Mahler signaleert hiermee een culturele transformatie: de koekoek sterft, en de opkomende Zarathustra verwerpt oude waarden.
dit thema van verandering en herhaling resoneert in al mijn werk. in mijn tekeningen benadruk ik het lange termijnperspectief: de vergankelijkheid van staten, grenzen en conflicten tegenover millennia van overeenkomsten binnen onze diersoort. ook nu leven we in een tijd van grote culturele onrust, maar de menselijke cyclus blijft zich herhalen.
to study the deluge close-up (2024)
we kunnen heel veel informatie krijgen uit verleden en heden maar twijfelen steeds meer welke te vertrouwen. al die informatie komt als compilaties van verwrongen beelden tot ons. de kunstenaar is een doorgeefluik, kan filteren maar kan ook onze tijd haar oude, gebroken spiegel voorhouden: geen objectief heden, geen heden zonder verleden, geen objectief verleden.
en dan is de exponentieel groeiende infowarboel ook nog slechts één onderdeel van de oordeelvrije zondvloed waar we doorheen waden. het bad stroomt over en in plaats van dat we opstaan en de kraan dichtdraaien, blijven we comfortabel liggen en bestellen op internet extra dweilen. we liplezen in de beslagen spiegel wat onze onderbuik beveelt.
die grote, wonderlijke, grenzeloze kolkende rivier verbindt ons allemaal als mensen want voor elk mens is het leven een te overleven verrassing. a stranger is brother to a stranger, schreef Mahmoud Darwish. Let’s come together, zong John Lennon.
de wrange schoonheid van de kolkende rivier moet benoemd, al was het maar om te voorkomen dat we bij teveel beelden van hetzelfde leed ons vermogen om het te verwerken verliezen.
(de serietitel en de titels van enkele werken uit deze serie zijn geleende fragmenten uit gedichten van Mahmoud Darwish, de grote Palestijnse dichter van de 20ste eeuw.)
damascus (2023)
In Damascus stapelen zes millennia stapelen zich op. Mijn begrip ervan is fragmentarisch, alle kennis is fragmentarisch. Grenzen en natiestaten meanderen door de tijd. Hoe meer ik las over de stad, hoe meer ik me voelde als Goethe die de Perzische dichter Hafis las: Wer sich selbst und andre kennt / Wird auch hier erkennen: / Orient und Occident / Sind nicht mehr zu trennen.
Wij mensen lijken onderling meer verbonden dan ooit (ik bezocht Damascus virtueel) maar zijn tegelijk gefocust op wat ons verdeelt en ons altijd heeft verdeeld: onze diversiteit, waaruit wij zijn gewoven als een tapijt, als een mozaïek, als internet – als geschiedenis.
Zilverstift is de voorganger van potlood en een weerbarstig medium. Het historische gewicht vult mijn motieven aan, de warmere toon en het gelaagde arceerwerk het reflectieve karakter van mijn werk.
Omdat het medium weinig bekend is en het materiaal slecht te krijgen, geef ik op zilverstift.nl mijn technische geheimen weg en verkoop het materiaal.
de nevenschikkingen (2022)
herschik de letters van ‘daar’ tot ‘raad’ en een nieuwe eigenschap van de letter ‘d’ verschijnt. deze tekeningen zijn zulke herschikkingen: ze ontgrendelen telkens een ander kenmerk van de delen. het geheel aan kennis is groter dan de som der delen.
contextkeuze én materiaalkeuze, kleurpotlood of zilverstift sturen het begrip. dit te weten is net zo belangrijk als de gecommuniceerde informatie zelf.
aan de basis van elke tekening staat verwondering over actuele thema’s zoals ontheemding, ongelijkheid, de mens in geografische en/of historische context. elk actueel thema bestaat uit nieuwe beelden van historische of tijdloze tegenhangers. zo wint het aan gewicht of vindt het relativering.
vsvs commvnis aqvarvm est,
ben
